تایپ‌فیس پینار: جزئیات بروزرسانی نسخۀ سوم

این مقاله به مناسبت بروزرسانیِ تایپ‌فیس پینار به نسخۀ سوم و برای آشنایی شما با تغییرات و امکانات جدید آن نوشته شده.بروزرسانی سوم پینار یک بروزرسانی پایدارکننده محسوب می‌شود و حجم بهبودها و تغییرات بصری در برخی از موارد آن ممکن است در نگاه اول برای کاربران عادی قابل تشخیص نباشد. در این مقاله به برخی از بزرگترین تغییرات، بهبودها و ویژگی‌های جدید اضافه شده اشاره می‌شود:

1- در نسخۀ سوم سعی شده ارتفاع حروف و علائم کنترل شود تا در استفاده‌های چند سطری مشکلات کمتری بوجود آید. برای رسیدن به این هدف ارتفاع الف، کاف، طا، لیگیچرهای لا، «ف» و حروف مشابه آنها کمتر و در یک ارتفاع بیشینه تراز شده‌اند.

همچنین اصلاحاتی در لحن حروف و لیگیچرهای عربی، انحناها و گردش‌های قلم بوجود آمده است و بازنگری گسترده‌ای در فواصل حروف و کرنینگ ها انجام شده.

2- در نسخۀ سوم استایل نقاط به علائم نگارشی و گلیفهای لاتین هم گسترش پیدا کرده‌اند. (تغییرات حروف لاتین ممکن است در آینده لغو شود.)

3- اضافه شدن لیگیچر حروف با یای معکوس به تبدیلات Stylistic Set 2(ss02) و به صورت مجزا در Stylistic Set 13(ss13)

4- اصلاح ساختار فونت متغیر، غیرخطی شدن محور وزن، کاهش حجم فایل ttf نهایی و تغییرات نامگذاری…

درنسخۀ دوم از Axis Mapping برای محور نقاط استفاده نشده بود. در نسخۀ سوم علاوه بر استفاده از این روش از حذف دلتاهای صفر و غیرضروری در جدول gvar نیز استفاده شده که حجم فونت را به حداقل میرساند. همچنین جدول stat که فونت متغیر را به صورت مجموعه‌ای از فونت‌های عادی به سیستم معرفی می‌کند نیز به فونت متغیر اضافه شده است. (تغییرات ریز دیگری در روند ساخت فونت متغیر انجام شده است که از هدف و حوصلۀ این مقاله خارج است.) نامگذاری نسخۀ فونت متغیر هم به Pinar-VF تغییر کرده تا بتوان تمام نسخه‌ها را بدون تداخل در یک سیستم نصب کرد.

5- تنظیم نقطه‌گذاری.

6- بهبود متریک‌های فونت. در نسخۀ سوم، حد بالا(ascender) و پایین(descender) تایپ‌فیس برای تمام وزن‌ها و استایل‌ها به شکل بهتر و بهینه‌تری تنظیم شده است.

7- افزودن dlig, swsh, salt برای دسترسی بهتر به حروف و ترکیبات جایگزین(جایگزینی swash در مفهوم درست آن به کار نرفته، صرفاً از این اسلات استفادۀ مشابهی شده است.)

8- اضافه شدن نسخۀ variable-otf. فرمت otf فرمت مناسب و توصیه شده‌ای برای کار با فونت نیست اما از منحنی‌های Bezier درجه سوم استفاده می‌کند که همان استاندارد رایج در نرم‌افزارهای ویرایش بُرداری‌ست. بنابراین برای کارهای تایپوگرافی مناسب‌تر است.(این نسخه بعد از نصب با نام Pinar-VF-OTF در دسترس است.)

در مورد امکانات و ویژگی‌های قبلی هم تغییراتی رخ داده است، بنابراین بهتر است دوباره مرور شود:

وزن ها:

تایپ‌فیس پینار 7 وزن استاندارد دارد. از light تا Black. اشباع وزن Black در حدی تنظیم شده که به راحتی می‌توان از آن برای فونت متن استفاده کرد. کنتراست تایپ‌فیس با افزایش وزن به تدریج کمتر می‌شود.

استایل نقاط:

تایپ‌فیس پینار 5 استایل برای نقطه‌گذاری دارد و همانطور که پیش‌تر توضیح داده شد، این استایل‌ها روی علائم نگارشی و حروف لاتین نیز اعمال می‌شوند.

حروف و ترکیبات جایگزین:

پینار دارای ترکیبات و حروف جایگزین متنوعی‌ست که با افزودن حداقل 3 عدد «ء» در انتهای حالات ایزوله و آخر، افزودن حداقل 3 عدد «ئ» بعد از حالات ابتدایی و میانی، فعال کردن Stylistic Setها، Discretionary Ligatureها، Stylistic Alternateها و یا Swashها میتوان به آنها دسترسی پیدا کرد. استفاده از «ء» و «ئ» برای دسترسی به حروف و ترکیبات جایگزین روش غیراستانداردیست که به دلیل محدودیت دسترسی به امکانات opentype در محیط‌هایی مانند تلفن‌های همراه هوشمند رایج شده است.(برای آشنایی با opentype این مقاله از فونتامین را بخوانید.)

توجه: استایل‌ست‌ها باعث تغییر حروف و علائم استفاده شده در متن نمی‌شوند و تغییر فونت باعث از بین رفتن این تغییرات خواهند شد!

 جایگزین‌های Stylistic Setهای(که به صورت مخفف به صورت ssxx بیان می‌شوند و xx عددی بین 1 تا 20 است) تایپ‌فیس پینار:

بخشی از جایگزین‌های ss02 در نسخۀ سوم مسئولیت جایگزینی لیگیچرهای ترکیبی یای معکوس با برخی از حروف پیش از خود را برعهده دارند.

جایگزینی‌های جدید ss13 و ss14 به ترتیب یای معمولی را به یای معکوس، و اعداد 2 و 3 را به جایگزین‌های نمایشی که فرم‌های آشنایی در تایپ‌های عربی و دست‌نوشته‌های سریع است تبدیل می‌کنند.

تمام stylistic set ها دارای اسم و توضیحات هستند(البته وظیفۀ نمایش این اسامی بر عهدۀ نرم‌افزار است.)